De huidige vuchtelingencrisis is welbewust gecreëerd, tenminste dat stelt Maarten van Rossem. In een interview op de website van Historisch Nieuwsblad geeft Van Rossem alvast een schot voor de boeg op het debat dat het blad morgen, maandag 21 maart 2016, organiseert onder de titel Wat er op het spel staat!. Van Rossem zegt: ‘Er had helemaal geen crisis hoeven zijn, maar die is welbewust gecreëerd. Europa nam bijtijds initiatieven om de vluchtelingenstroom in goede banen te leiden …’. Ik heb me aangemeld voor de avond en verheug me nu al.
Maarten is een merk. En Maarten heeft vaak gelijk. Maar Maarten is een gedegen essayist en dus ook altijd goed voor een boude uitspraak. Europa is, meen ik, ooit ontworpen voor vrede en voorspoed. Dat is de kracht en tegelijk de zwakte van de internationale samenwerking die Europa is. De lidstaten zijn ondanks alle euroscepsis nog steeds soeverein, al hebben ze die met toestemming van de kiezer uit eigen keuze beperkt om samenwerking mogelijk te maken. Samenwerking vindt vervolgens op een aantal beleidsterreinen plaats op basis van pariteit van stemmen, wat inhoudt dat iedereen het met elkaar eens moet zijn voordat er iets kan worden besloten. Dat betekent dat iedereen een vetorecht heeft. Misschien werkt deze opzet in geval van crises niet efficiënt, maar we hebben die nu eenmaal samen afgesproken.
De Europese Unie is geen staat en blijft voorlopig een verdragsorganisatie. Een autonoom Europees bestuur dat snel kan reageren op crisis en oorlog is voorlopig nog ver weg. De omgang met de drie crises waar Europa nu mee te maken heeft, laat zien dat we dat misschien ook maar beter nog even zo moeten houden. Maar daar is op dit moment het bereiken van een oplossing helaas niet mee geholpen. De roep van bestuurders om meer bestuurlijke bevoegdheden, telkens als het moeilijk wordt, vind ik echter de slechtst mogelijke reden om Europa om te vormen van verdragsorganisatie tot een staatsvorm. En als Maarten zegt dat hij een aantal jonge Oost-Europese EU-leden op hun nummer wil zetten wegens hun gebrek aan solidariteit om de pijn te delen en vanwege een morele verplichting tot de oude leden die hun huidige voorspoed mogelijk maken, dan is precies dat nodig. Als het gaat om de EU duikt altijd die merkwaardige spanning op tussen het Europa zoals het op dit moment staat en het Europa dat er had moeten zijn.
Helaas voor de vluchtelingen zijn een heleboel beleidsterreinen nog een nationale verantwoordelijkheid, zoals het vluchtelingen- en asielbeleid. Het zou overigens wel fijn zijn als de EU inzake de vluchtelingencrisis snel tot een oplossing komt – een gezamenlijke oplossing in dit geval. Alles is mogelijk in Europa, mits iedereen samenwerkt. Daar ben ik het dan weer wel met Maarten eens. En dat zegt hij ook met zoveel woorden voordat hij de Oost-Europeanen als schuldigen aanwijst: ‘Het interessante aan de huidige chaos is dat die laat zien dat je het probleem juist gezamenlijk moet oplossen en ik hoop dat de leiders nu ook inzien dat samenwerking noodzakelijk is.’
Daarna reageert hij nog op twee andere interessante stellingen, maar die laat ik over aan de lezer: ‘Democratie is een westerse hobby’ en ‘Poetin is een bedreiging voor de vrede van West-Europa’.
Wim de Natris
_____
Links:
- Het interview met Maarten van Rossem op de website van Historisch Nieuwsblad.
- Informatie over het debat van 21 maart 2016: Wat er op het spel staat!.